فراتر از زمين

دانش اختر شناسي از جمله قديمي ترين رشته هاي علم است كه اجداد ما در چند هزار سال پيش تا حدودي به آن آگاهي داشتند و از روي تغيير محل اجرام آسماني پيش بيني هايي را داشته و دريا نوردان از روي حركت ستارگران راه خود را پيدا مي كردند.

منظومه شمسي:
به خورشيد و نه سياره اي كه به دور آن مي چرخند منظومه شمسي گويند.

منظومه شمسي چگونه تشكيل شده است؟
در حدود 5 ميليارد سال پيش توده عظيم ابر مانندي تحت تاثير نيروي گرانش شروع به چرخيدن و متراكم شدن كرد و پس از مدتي در وسط آن خورشيد تشكيل شد و موادسنگين تر در اطراف سيارات را بوجود آورد.

 

نكته: حركت سيارات به دور خورشيد بر خلاف جهت حركت عقربه ساعت است فقط دو سياره زهره و پلوتون برخلاف بقيه سيارات از شرق به غرب مي چرخند.

خورشيد:
ستاره اي است كه 73 درصد حجم آن هيدروژن 25 درصد هليم و بقيه از گازهاي ديگر دماي مركز خورشيد حدود 15 ميليون درجه و چگالي آن 160 برابر چگالي آب است.

 

منشا گرماي خورشيد انرژي هسته اي كه از تبديل اتم هاي هيدروژن به هليم آزاد مي گردد.
لكه هاي خورشيدي: در سطح خورشيد قسمت هاي تيره و سردتري وجود دارد بنام لكه هاي خورشيدي كه دوام آن ها بين چند روز تا چند ماه است.

اجزاء ديگر منظومه شمسي:
الف: سيارك ها

اجرام آسماني هستند كه دانشمندان معتقدند از متلاشي شدن سياره اي كه بين مريخ و مشتري بوده ايجاد شده اند بزرگي آن ها از يك متر تا چند كيلومتر است.

ب: شهاب

تكه هايي از سيارك ها كه بر اثر برخورد به جو زمين و اصطكاك بين آن ها شعله ور مي شوند.

ج: شهاب سنگ

تكه سيارك هايي كه از جو زمين عبور كرده و قبل از سوختن به زمين مي رسند.

د: دنباله داره

اين اجرام از جنس غبار و يخ هستند تا حدودي به گلوله برف گل آلود شباهت دارند وقتي دنباله دارها به خورشيد نزديك مي شوند يخ آن به بخار تبديل شده و دم درازي به طول هزاران كيلومتر مخالف جهت خورشيد توليد مي كند.

ه: قمرها

اجزاء ديگر منظومه شمسي هستند كه به دور سيارات مي چرخند به جزء عطارد و زهره بقيه سيارات داراي قمر هستند.

كره ماه(قمر زمين)
تنها قمر زمين و يكي از بزرگترين قمرها است قطر آن قطر زمين است حركت ماه از سمت غرب به شرق در مدار بيضي شكلي به دور زمين مي چرخند مدار ماه و زمين در حركت به درو خورشيد در يك صفحه قرار ندارند و ميان آن دو زاويه اي معادل 5 درجه وجود دارد اين واقعيت از نظر پيش بيني زمان وقوع خسوف و كسوف اهميت دارد.

ستارگان

اختر شناسان به كمك تلسكوپ و ابزارهاي علمي مختلف اطلاعات زيادي را درباره ستارگان دريافت كرده اند.
الف: نور

اندازه و فاصله يك ستاره از زمين بر مقدار نور آن تاثير دارد مثلا اگر ستاره اي پر نور باشد معنايش آن است كه ستاره يا بزرگتر و يا فاصله كمي از زمين دارد و جرم آن نيز زياد است.

ب: دما

ستاره ها از دور به صورت يك نقطه نوراني ديده مي شوند كه معمولا به رنگ آبي – قرمز و زرد ديده مي شوند.
اخترشناسان از روي رنگ نور آن ها مي توانند دماي آن ها را حدس بزنند مثلا:
ستاره زرد رنگ نسبتا داغ محسوب مي شود و دماي آن حدود 6000 درجه است
ستاره قرمز رنگ سردتر است و دماي آن حدود 3000 درجه است
ستاره آبي رنگ بسيار داغ است و دماي آن حدود 20 تا 35 هزار درجه است

ج: تركيب

به وسيله تجزيه نور اطلاعاتي درباره تركيب آن حاصل مي شود براي اين كار از دستگاهي بنام طيف نگار استفاده مي كنند با مشاهده طيف جذيي ستاره مي توان درباره تركيب اتمسفر آن قضاوت كرد.

د: بزرگي

بزرگي ستارگان بسيار متفاوت است بزرگترين ستاره اي كه تا كنون شناخته شده است اپسيلون اوريك با قطر 2/3 ميليارد كيلومتر و سنگين ترين ستاره كوتوله سفيد است كه يك سانتي متر مكعب آن يك تن وزن دارد.

ه: فاصله

تعيين فاصله ستارگان يكي از مشكلات بزرگ اختر شناسان است و قتي نمي توانند به ستاره اي سفر كرد چگونه مي توان فاصله آنرا مشخص كرد فقط با يك روش قابل اندازه گيري است به مثلث بندي معروف است.

چرا آسمان آبي است؟
براثر برخورد نور خورشيد به زمين, در هنگام عبور از جو پراكندهمي شود اندازه قطر مولكول هاي جو طوري است كه بيش تر نور آبي را پراكنده مي كنند به همين دليل آسمان آبي به نظر مي رسد.

صورت هاي فلكي:
قدما ستارگان را در گروههاي بخصوصي قرار مي دادند و آن ها را به شكل معين تصور مي كردند كه به آن ها صورت فلكي مي گفتند.
براي صورت هاي فلكي يونانيان – روميان – مصريان – چيني ها و اعراب نامگذاري كرده اند. حدود 88 صورت فلكي شناخته شده كه معروفترين آن ها « دب اكبر » است.

صورت هاي فلكي نيمكره شمالي در تابستان

 

 

 

 

يك نمونه صورت فلكي:

با توجه به مطالب گذشته به سوالات زير پاسخ دهيد.
يكي از سرنشينان آپلو 11 يك قطعه سنگ آسماني در كره ماه پيدا كرد به وزن 100 نيوتن يكي از دوستان او سنگ را همانجا از او خريد 1000 دلار، يعني هر نيوتن 10 دلار، اما چون پول همراه نداشت قرار شد در زمين پول را پرداخت كند. پس از مراجعه به زمين فروشنده تقاضاي 6000 دلار كرد. با توجه به اينكه قيمت هر نيوتن سنگ تغيير نكرده او چرا پول بيش تري تقاضا كرد؟

رضا مي خواهد با يك سفينه به سياره پلوتو مسافرت كند. در سر راهش از كدام سياره ها بايدعبور كند؟

پاسخ كوتاه دهيد.
الف: سياره است كه تمام شبانه روز با چشم غير مسلح ديده مي شود. (زمين)
ب: سلطان جنگل و يكي از صورت هاي فلكي مي باشد. (اسد)
ج: اين سياره به عروس منظومه شمسي معروف است.( زحل )
د: بزرگترين سياره منظومه شمسي است.(مشتري)

به پرسش هاي طنز پاسخ دهيد.
الف: هم در منظومه شمسي و هم درون فروشگاه رفاه مي باشد. (مشتري)
ب: از اجرام آسماني كه اگر سرش را ببريد منفجر مي شود. (زمين)
ج: هم در امتحان و هم در سنگ كره زمين مي باشد. (ورقه)
د: عطارد ندارد – زحل يكي دارد – سيارك دو تا و مريخ سه تا دارد. (نقطه)

زنگ تفريح:
مريم: راستي نادر وقتي ماه نو مي شود ماه قديمي و كهنه را چكار مي كنند؟
نادر: نمي دانم، فكر مي كنم آنرا به كرات ديگر مي فروشند.

رضا: بابا، قمر در عقرب است يعني چه؟
بابا: يعني مادرت عصباني است و بايد هرچه مي گويد قبول كنيم.

روزي ساده لوحي به ميهماني رفت. ميخ افسار خرش را وسط حيات صاحب خانه كوبيد. گفتند چرا اينجا؟ او گفت : اينجا مركز زمين است. باور نداريد اندازه بگيريد.

1- جملات زير را با استفاده از كلمات داده شده كامل كنيد.

 

الف) حدوده 80 درصد منظومه شمسي از	انتخاب كنيد عطارد مشتري دب اكبر اكسيژن هيدروژن لكه خورشيدي سايه	مي باشد.
ب) معروف ترين صورت فلكي	انتخاب كنيد عطارد مشتري دب اكبر اكسيژن هيدروژن لكه خورشيدي سايه	مي باشد.
ج) قسمت هاي سردتر سطح خورشيد را	انتخاب كنيد عطارد مشتري دب اكبر اكسيژن هيدروژن لكه خورشيدي سايه	مي گويند.
د) سياره	انتخاب كنيد عطارد مشتري دب اكبر اكسيژن هيدروژن لكه خورشيدي سايه	اتمسفر ندارد.

 

 

2- عبارات صحيح و عبارات غلط را مشخص كنيد.

صحيح     غلط   

 

 

- گزينه صحيح را انتخاب كنيد.

 

3) كدام سياره نه جزء داخلي و نه جزء خارجي مي باشد.

 

4) قطر خورشيد حدودا چند برابر قطر زمين است.

 

5) منشاء گرماي خورشيد چيست؟

 

6) كمربند سياركي در بين كدام سيارات قرار دارد؟

 

7) جنس مواد تشكيل دهنده كمربند سياركي از چه عناصري مي باشد.

 

10) براي هر عبارت، كلمه مناسب انتخاب كنيد.

 

الف) اجرام آسماني كه به گلوله برف گل آلود شبيه است.	انتخاب كنيد دنبال دار صورت فلكي شهاب سنگ منظومه شمسي
ب) گروهي از ستارگان كه در آسمان به شكل ويژه اي ديده مي شوند.	انتخاب كنيد دنبال دار صورت فلكي شهاب سنگ منظومه شمسي
ج) سيارك هايي كه از جو گذشته به سطح زمين مي رسند.	انتخاب كنيد دنبال دار صورت فلكي شهاب سنگ منظومه شمسي
د) به خورشيد و اجزايي كه به دور آن مي چرخند مي گويند.	انتخاب كنيد دنبال دار صورت فلكي شهاب سنگ منظومه شمسي

نظرات شما عزیزان: